Pół roku po wyroku TSUE – wpływ wyroku w sprawie C-260/18, na orzecznictwo polskich sądów

By 9 kwietnia 2020 20 kwietnia, 2020 frankowicze
Wyrok Tse

Dnia 3 października 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał głośny wyrok w sprawie ze skargi Państwa Dziubak (sygn. C-260/18). Wyrok ten był publicznie komentowany przez ogólnopolskie media, a osoby posiadające kredyty frankowe wiązały z nim nadzieje na poprawę swojej sytuacji ekonomicznej. Od momentu wydania przedmiotowego wyroku minęło już ponad 6 miesięcy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie wpływu, jaki wyrok TSUE z 3 października 2019 r. wywarł na orzecznictwo polskich sądów.

Treść wyroku z w sprawie C-260/18

W przedmiotowym orzeczeniu TSUE odniósł się do kwestii skutków zakwalifikowania postanowień umowy kredytu frankowego za nieuczciwe postanowienia umowne.

W orzecznictwie polskich sądów ścierają się dwa poglądy. Zgodnie z pierwszym stwierdzenie abuzywności klauzul waloryzacyjnych, tj. postanowień umownych, wiążących kwotę kredytu z walutą obcą, winno skutkować ich usunięciem z umowy, przy jednoczesnym uznaniu umowy za obowiązującą w pozostałej części. Rozwiązanie to prowadzi do tzw. „odfrankowienia” umowy kredytu, gdyż po usunięciu klauzuli waloryzacyjnej umowa reguluje zwykły kredyt złotowy, którego jedyną różnicą w stosunku do rynkowych kredytów zlotowych jest powiązanie z indeksem LIBOR, a w konsekwencji niższe oprocentowanie. Drugi pogląd zakłada, że umowa kredytu waloryzowanego nie może funkcjonować po usunięciu z niej  klauzuli waloryzacyjnej. Tym samym uznanie takich postanowień umownych za niedozwolone oznacza konieczność stwierdzenia nieważności umowy.

Omawianym wyrokiem TSUE rozstrzygnął, że w przypadku uznania klauzuli waloryzacyjnej za niedozwolone postanowienie umowne, prawo unijne, a dokładniej art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13, nie stoi on na przeszkodzie, aby sąd krajowy przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy. Tym samym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dopuścił uznanie umów frankowych za nieważne z uwagi na niedozwolony charakter klauzul waloryzacyjnych.

Zmiana w orzecznictwie polskich sądów

Wyrok w sprawie C-260/18 można uznać za punkt zwrotny w orzecznictwie polskich sądów. Do jego wydania stanowiskiem dominującym w orzecznictwie był bowiem pogląd, zgodnie z którymi stwierdzenia abuzywności klauzuli waloryzacyjnej winno prowadzić do „odfrankowienia” kredytu. Pogląd ten był prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego m. in. w wyrokach z 4 kwietnia 2019, sygn. akt III CSK 159/17 (LEX nr 2642144), 9 maja 2019 r., I CSK 242/18 (LEX nr 2690299) i znajdował odzwierciedlenie w wyrokach wydawanych w indywidualnych sprawach.

Aktualnie obserwujemy natomiast wzrost wyroków przyjmujących, że abuzywność klauzuli waloryzacyjnej oznacza nieważność całej umowy kredytu. Za przykłady mogą tutaj służyć: wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 lutego 2020 r. XXV C 427/19, wyroki Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 lutego 2020 r., wydane w sprawach XXV C 2607/18, XXV C 1046/17, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 listopada 2019 r., I ACa 268/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 listopada 2019 r., I ACa 674/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 stycznia 2020 r., I ACa 67/19).

Istotny wpływu omawianego wyroku TSUE na wyroki polskich sądów, znajduje odzwierciedlenie w uzasadnieniu przywołanych wyroków, w których sądy wprost powołują się na wyrok TSUE w sprawie C-260/18.

W świetle powyższego można postawić prognozę, że ilość wyroków stwierdzających nieważność kredytów frankowych będzie rosnąć.

 

Autor: Aplikant Adwokacki Paweł Postolko
Nadzór Redakcyjny: Adwokat Beata Rybicka